tel. 0-85 6516859 tel. kom.: 0-504 399419Połowy elektryczne są aktywną, mało pracochłonną, wydajną, selektywną i przy prawidłowym stosowaniu, nieszkodliwą metodą pozyskiwania ryb. Dzieli się je na klasyczne i kombinowane. W połowach klasycznych porażone ryby wydobywa się z wody kasarkiem, kombinowane polegają na elektryfikacji konwencjonalnych sieciowych narzędzi połowu (narzędzie włóczone). Do klasycznych, przemysłowych połowów elektrycznych używa się w Polsce aparatu impulsowego, potocznie nazywanego wędką elektryczną.
Zestaw "wędka-akumulator" składa się z przenośnego urządzenia nazywanego wędka elektryczną i źródła napięcia stałego w postaci akumulatora. Łódź wyposażona jest także w podest z wyłącznikiem bezpieczeństwa wbudowanym w wędkę elektryczną, osłonę izolacyjną i elektrody (podbierak i uziemienie). Najprostrzy zestaw umożliwia połów w małych i średnich ciekach, a także w stawach i przy brzegach jezior na głębokości nie przekraczającej 2,5 m. Przy odpowiednio skonstruowanym uziemieniu i podbieraku możliwy jest połów na większych głębokościach oraz przy znacznie większym zasięgu. Można go używać przy przewodności właściwej wody w granicach gw = 50-700 mS/cm.
Wędka elektryczna wytwarza na elektrodzie łownej (podbieraku podłączonym do plusa wędki - anodzie) jednokierunkowe impulsy o kształcie krzywej rozładowania kondensatora, wywołujące płynięcie ryb do elektrody. Składa się on z bloku głównego, elektrody łownej (anody), katody, przewodów, i akumulatora. Blok główny zawiera przetwornicę tranzystorową, układ formowania impulsów i układ zabezpieczający przed porażeniem. Do zasilania układu używa się akumulatora 12 V. Częstotliwość impulsów wynosi 10-100 Hz, a napięcie maksymalne w szczycie impulsu ok. 1000 V. Główną zaletą wędki elektrycznej jest portatywność, ciche działanie i łatwość obsługi.
Aby wywołać u ryb reakcję pierwszą - pobudzenia, drugą - anodową (elektrotaksję) i trzecią - elektronarkozę, niezbędne jest określone napięcie postaciowe (Ur), rozumiane jako różnica potencjałów na ciele ryby między głową i ogonem - kiedy ryba ustawiona jest prostopadle do linii ekwipotencjalnych (o takim samym potencjale), a więc np. głową do anody. Napięcie postaciowe zależy od natężenia pola (E) oraz długości ciała ryby (L) i zgodnie z prawem Holzera jest w przybliżeniu wartością stałą dla określonej reakcji oraz gatunku ryby:
Ur = E x L = constans
W praktyce reakcja zależy od odległości od anody i od długości ryb. Im dłuższa ryba, tym mniejsze natężenie pola wystarcza do wywołania określonej reakcji i tym dalej od środka anody ta reakcja występuje. Trudniej zatem złowić ryby mniejsze, co wskazuje na dużą selektywność połowów elektrycznych.
Zmiany przewodności właściwej wody wynikają ze zmiany stężenia rozpuszczonych w niej soli mineralnych. Wody o małej zawartości soli odznaczają się małą przewodnością. Im mniejsza przewodność wody, tym większe powinno być napięcie doprowadzone do elektrod. Pomimo to moc elektryczna dostarczana do układu elektrod i zapewniająca skuteczność połowu jest tam mniejsza (Dembiński i Korycka 1974).
Skuteczność klasycznych połowów elektrycznych zależy również od temperatury wody. W wodzie ciepłej (25°C) zmniejsza się podatność ryb na podrażnienie polem elektrycznym i ogranicza wymuszone płynięcie do elektrody. Skuteczność połowów jest więc latem mniejsza niż wiosną i jesienią.
Należy zaznaczyć, że czas przebywania ryb w polu elektrycznym powinien być ograniczony do minimum. Nie powinien przekraczać 15 s w połowach klasycznych i 5 s przy kombinowanych. Dłuższe działanie i wysokie parametry pola elektrycznego niepotrzebnie męczą ryby i obniżają ich kondycję. Unika się tego przy połowach klasycznych, jeśli jedna osoba operuje anodą, a druga wyławia ryby kasarkiem.
Pole elektryczne jest dostatecznie silne tylko w bezpośrednim otoczeniu elektrod, ale działa jednak, choć znacznie słabiej, wokół łodzi. Wpływa to także na ryby umieszczone w sadzu łodzi. Nie powinno się więc zbyt długo trzymać tam ryb, gdyż osłabia to ich kondycję.
Aby osiągnąć dobre wyniki połowów zestawem wędka-akumulator, nie należy anody trzymać stale zanurzonej w wodzie. Ryby są bowiem odstraszane i znaczna ich część ucieka, gdy odczuje prąd w strefie pobudzenia. Reakcja ryb na pole elektryczne słabnie podczas kolejnych ekspozycji. Nie należy więc zbyt często powtarzać połowów elektrycznych w tym samym miejscu. Lepsze rezultaty daje stosowanie kilku lub kilku- nastodniowych przerw. Szczegółowe zasady połowów elektrycznych podano w opracowaniach Dembińskiego i Chmielewskiego (1973) oraz Dembińskiego (1974).
Ustawa o rybactwie śródlądowym zabrania połowów narzędziami elektrycznymi nie odpowiadającymi przepisom. Zgodnie z obowiązującą normą BN-74/9197-01 urządzenia elektryczne w rybactwie muszą być raz w roku poddane okresowemu badaniu kontrolnemu. Narzędziami elektrycznymi służącymi do połowu ryb mogą posługiwać się osoby odpowiednio przeszkolone i zachowujące przy tym szczególną ostrożność.